Sypanie popiołem – WTF!?!

Dziś mamy środę popielcową. I zapewne większość z Was mniej więcej kojarzy o co z nią chodzi...raczej pewnie mniej niż więcej. Dlatego przyjrzyjmy się temu rytuałowi...i oczywiście sięgniemy historycznie, żeby zbadać czy przypadkiem ten rytuał nie jest zerżnięty z innej religii. A takie podejrzenia wobec chrześcijaństwa są często powszechne i szeroko udokumentowane :)

Popielec swoją genezę w doktrynie chrześcijańskiej wywodzi z VIII wieku naszej ery. Rytuał ten miał charakter luźny i niezobowiązujący. Po prostu wierni posypywali sobie głowy na znak pokuty. Dopiero w XI wieku, papież Urban II uczynił ten rytuał obowiązkiem w kościele katolickim. Wówczas to postanowiono, że popiół powinien pochodzić z palm wielkanocnych z poprzedniego roku. W ten dzień, rozpoczynający 40 dniowy Wielki Post, obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (od 14 roku życia) lub ścisły post (między 16 a 60 rokiem życia). 

Tradycję wywodzi się głównie z dwóch wersetów Biblijnych – Ewangelii według Marka i Księgi Rodzaju:

Mar 1:15 - „«Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!»”

Rodz 3:19 - „W pocie więc oblicza twego będziesz musiał zdobywać pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty; bo prochem jesteś i w proch się obrócisz!»”

Czyli mówimy o rzekomym pochodzeniu człowieka i jego powrocie do źródeł oraz permanentnym podtrzymywaniu poczucia winy. Winy, która może odkupić jedynie kościół poprzez swoje magiczne sztuczki.

Czy możemy odnieść symbolikę popiołu do innych, starszych rytuałów? Oczywiście!

A  w hinduskim pochodzącym z Wed, rytuale Agnihotra (अग्निहोत्र) spalone ziarna i ich popiół oznaczają popełnione grzechy i ofiara spalania ma je zatrzeć. Zatem mamy prawie jeden do jednego przeniesienie symboliki. Również w rytuałach pogrzebowych hinduizmu, popiół odgrywa szczególną rolę. Kremacji poddawani są wyłącznie świeccy hinduiści (duchowni, asceci i hidźra są grzebani) i rozrzucenie ich popiołów ma szczególne znaczenie, a gdy wrzuci się je do Gangesu – zapewnia się w ten sposób „lepsze” odrodzenie. Los popiołu jest gwarantem pomyślności w życiu po śmierci.

Podobnie w staroceltyckim rytuale Wiklinowego/Wierzbowego Pana. Rytuał polegał na zbudowaniu drewnianej kukły, pustej w środku, gdzie umieszczano przestępców, osoby chore psychicznie lub jeńców wojennych. Wierzono, że ogień oczyści ich ducha oraz samą ziemię ze zła i podłości. Popioły rozrzucano na pola. Czasem zdarzało się wsadzać do kukły osoby niewinne lub ochotników...

Popioły zmarłych spożywali Indianie z dorzecza Amazonki, chcąc zachować duchy zmarłych w ciele krewnych.

Żeby dodać nieco smaczku, to w Indiach czczone jest drzewo pannir (guettarda speciosa) i popiół jego liści jest zwany „świętym popiołem” (wibhutiprasadam) i jest ofiarowany wiernym. Zdaje się, że tradycje środy popielcowej to synteza wielu, odrębnych rytuałów indyjskich...ale może się mylę, nie wiem, nie znam się :)

Widzimy zatem, że symbolika popiołów nie jest pomysłem chrześcijaństwa. Jest dużo starsza i kościół dołożył tylko do niej swoją cegiełkę i mdłe umocowanie w świętych pismach.

Widzę tez osobiście dość podłą praktykę w corocznym powtarzaniu tego rytuału. Otóż przypomina się ludziom dość jednoznacznie, jakimi grzesznikami są. Mają się ukorzyć, czynić pokutę za grzechy, które mają przypisane jako domyślne. Nie ważne czy zrobili coś złego, czy nie. Łeb w dół i sypiemy.

Może trochę przerysowuję, może przesadzam, ale nie chce mi się wierzyć, że ten rytuał ma czystą intencję. Jest kolejnym powodem do pobudzania w ludziach poczucia winy i głębszego oddania odkupicielom tej winy. Oczywiście monopol na to odkupienie ma kościół.

A wy co sądzicie na temat tego zwyczaju? Jestem bardzo ciekawy :)