Brudnopis Filozoficzny: Zoroastryzm

Główne postaci/twórcy:  Zoroaster (lub Zaratustra), okres jego życia, możemy wyznaczyć jedynie po analizie jego pism. Posługiwał się on językiem staroawestańskim i na tej podstawie okres jego działalności, liberalnie, szacuje się w okolicach pierwszej połowy drugiego tysiąclecia przed naszą erą. Bardziej konserwatywne źródła datują działalność Zoroastra na okres pomiędzy 1000 a 500 p.n.e.

Okres powstania:   Źródła zoroastryzmu wywodzą się z Indoirańskich religii datowanych na drugie millennium przed nasza erą. Formalne powstanie filozofii religijnej zoroastryzmu datuje się na 6 wiek przed nasza erą.

Główna teza:  Istnieje jeden, uniwersalny, transcendentny bóg, Ahura Mazda, niestworzony duch mądrości i dobra i przeciwstawny jemu duch zniszczenia, Angra Mainju. Aktywne uczestnictwo z życiu poprzez dobre uczynki jest konieczne do osiągnięcia szczęścia i utrzymania chaosu w ryzach.

Główne pojęcia:

Bóg – Zoroaster zreformował panteon bóstw indoirańskich. Nadając jednemu z nich miano najwyższego boga (Ahura Mazda, Ormuzd), antropomorfizacji dobra i pozytywnej energii kreacji i przeciwstawiając mu ducha zniszczenia (Angra Mainju, Aryman). Pozostali bogowie uzyskali miano Spenta Jaza, czyli odpowiednika dzisiejszych świętych w religiach monoteistycznych.

Wolna wola – jako, że jedna z głównych tez zoroastryzmu jest kwestia czynienia dobra, to nieodłączny staje się tutaj czynnik wolnej woli. Człowiek dokonuje wyboru i na tej podstawie decyduje o sowim losie po śmierci.

Odrzucenie monastycyzmu – całkowicie odrzucona przez zoroastrian forma życia religijnego polegająca na całkowitym oddaniu się na służbę bogu i samorealizację poprzez czystość duchową, modlitwę, kontemplacje itd.

Kosmologia – według zoroastryzmu, drugim (po Bogu) elementem jaki powstał była woda, z niej wziął swoje życie ogień i w nim zakończy swój żywot wszechświat. Zarówno woda i ogień są uznawane jako niezbędne do życia. Ogień jest traktowany jak medium, przez które możliwe jest wniknięcie w  sferę duchowa i osiągnięcie mądrości; źródłem tej mądrości jest woda. Akt stworzenia trwał siedem dni. Po tym czasie stworzył ogień i wszystko ożyło, ruszyło z miejsca (wcześniej świat był statyczny, niezmienny). W tym momencie wkroczył Aryman i skaził wszystko swoją obecnością. Pod koniec epoki walki dobra ze złem, Ahura zstąpi na ziemię, oddzieli dobro od zła, osądzi ludzi i nastąpi epoka Królestwa Bożego na ziemi.

Cielesność i dusza – dusza, przed narodzinami jest częścią fravashi (ducha opiekuńczego), który istnieje od początku, od momentu gdy Mazda stworzył wszechświat. Podczas życia, fravashi opiekuje się człowiekiem. Cztery dni po śmierci, dusza wraca do ducha opiekuńczego gdzie zbierane są wszystkie doświadczenia życia by posłużyć jako narzędzia do walki w świecie duchowym.
Ciało jest tylko formą przejściowa i po śmierci jest siedliskiem nieczystości i rozkładu. Po śmierci ciała są wystawiane w tak zwanych Wieżach ciszy, gdzie sad dawane na zer ptakom w celu ekskarnacji (oddzielenie tkanek miękkich od kości). Praktyki te jednak poza kilkoma miejscami są zakazane, więc zoroastrianie praktykują kremację lub bielone wapnem groby. Praktyka ta (ekskarnacja) przypomina tybetańskie rytuały pogrzebowe.

Reinkarnacja – zoroastrianie nie wierzą w reinkarnację w sensie cyklu, powrotu dusz do życia. Wierzą natomiast w ponowne ożywienie wszystkich w trakcie ostatniej renowacji świata, gdy Azura wróci na ziemię i wskrzesi wszystkich by ich osądzić.

Życie po śmierci - dusze poprzez „most dzielący” trafiają do nieba, piekła lub czyśćca. Na moście są oceniani przez Mitrę, jednego ze świętych zoroastryzmu. Na podstawie oceny decyduje się ich los.

Mesjanizm – istnieją liczne przepowiednie mesjańskie. Jedna z nich mówi, że prorok Zaratustra nie umarł, tylko zanurzył się w jeziorze Kasaoja. Przed sądem ostatecznym w jeziorze zanurzy się dziewica, która zapłodniona nasieniem proroka urodzi mesjasza.

Rola kobiet – mimo tego, że w samych Indiach, kobiety nie mogą być kapłanami, to w Iranie i Ameryce Północnej jest wiele kobiet sprawujących role kapłanek zoroastryzmu.

Prozelityzm – generalnie jest on zakazany i może prowadzić nawet do wydalenia ze wspólnoty. Zoroastryzm dopuszcza jednak konwersję na ich religie i często zachodzi to poprzez wchodzenie w związki małżeńskie z partnerami innych wiar.

Notatki do brudnopisu: Ciekawe jest to, jak wiele wspólnych cech ma ta religia z religiami pochodzenia judeochrześcijańskiego. Zoroastryzm jest uznawany za pierwszą religie monoteistyczną i pewnie zasłużenie. Chrześcijaństwo, judaizm i islam pełnymi garściami plagiatuje założenia zoroastryzmu, jednocześnie olewając to, co nie pasuje im do modelu. Jest to wyraźnie, i prawie wyłącznie religijna filozofia i dlatego nie będzie wysokiej noty J

Ale za kwestie kobiet i brak aktywnego i agresywnego prozelityzmu – jedna gwiazdka J